Ngày 22/5 được Liên hợp quốc chon làm ngày Quốc tế đa dạng sinh học; ngày Quốc tế đa dạng sinh học năm 2025 được Liên hợp quốc phát động với chủ đề “Harmony with nature and sustainable development” - “Sống hài hòa với thiên nhiên và phát triển bền vững”

          Nhằm hưởng ứng ngày Quốc tế đa dạng sinh học năm nay, UBND huyện đã ban hành Công văn số 1397/UBND-NNMT  ngày 20/5/2025. Để cùng toàn thể Nhân dân tìm hiểu và hưởng ứng Ngày Quốc tế đa dạng sinh học - Đài truyền thanh xã xin chuyển tới toàn thể Nhân dân một số nội dung liên quan đến chủ đề này với những nội dung như sau:

          Ngày nay, vấn đề ô nhiễm môi trường đang trở thành vấn đề bức thiết, báo động của toàn xã hội, chính vì vậy được dư luận hết sức quan tâm. Ô nhiễm môi trường đã và đang để lại những hệ lụy hết sức khôn lường cho toàn nhân loại, là hiện tượng môi trường tự nhiên bị ô nhiễm, đồng thời các tính chất vật lý, hóa học, sinh học của môi trường bị thay đổi gây tác hại tới sức khỏe con người và các sinh vật khác. Ô nhiễm môi trường chủ yếu do hoạt động của con người gây ra. Ngoài ra. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến ô nhiễm môi trường sống ngày càng trầm trọng như vậy? Có nhiều nguyên nhân, tuy nhiên căn bản xuất phát từ những nguyên nhân chính như:

           - Do các chất khí thải ra từ hoạt động công nghiệp và sinh học.

           - Do các loại hóa chất bảo vệ thực vật và chất độc hóa học.

          - Do các tác nhân phóng xạ.

           - Do các chất thải rắn.

           - Do tiếng ồn, bụi, khói…

           - Do sinh vật gây bệnh…vv

          Và tất yếu - Một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến ô nhiễm môi trường sống ngày càng trầm trọng là do tính đa dạng sinh học ngày càng suy giảm trong môi trường tự nhiên. Vậy Đa dạng sịnh học là gì?

          Đa dạng sinh học là một từ khái quát để chỉ về các giống loài khác nhau trong tự nhiên. Các giống loài này bao gồm thực vật, động vật, vi sinh vật, các hệ sinh thái và các quá trình sinh thái mà các loài trên là một bộ phận trong đó.

          Đa dạng sinh học là bao gồm nhiều dạng và cá thể của các loài cùng với những biến dị di truyền của thế giới sinh vật, cũng như nhiều dạng của các cấp độ tổ chức sinh giới nhất là dưới dạng hệ sinh thái ở mọi môi trường trái đất, khái niệm này cũng bao gồm cả những mức độ biến đổi trong thế giới tự nhiên mà đơn vị cấu thành là những sinh vật.

          Sự cần thiết phải bảo tồn tính đa dạng của sinh vật?

          Sự sinh tồn của con người và sự phát triển của xã hội phải dựa vào tính đa dạng của sinh vật, bởi vì tính đa dạng của sinh vật là nền tảng để hệ thống sinh thái vận động bình thường và duy trì sự ổn định. Các loài vật dù chúng là vi khuẩn, loài nhuyễn thể, thân đốt, bò sát hay là động vật có vú loại nhỏ, đều có một vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng của hệ thống sinh thái. Chúng cung cấp thức ăn, không khí tươi mát, điều tiết khí hậu, khống chế bệnh tật lưu hành cho chúng ta. Vai trò của chúng khó có thể dùng cái gì khác để thay thế. Mỗi loài sinh vật đều có đặc tính di truyền riêng, khiến cho chúng có thể thích nghi với điều kiện môi trường nào đó. Đặc tính di truyền này vô cùng quan trọng đối với chúng ta. Nếu được khai thác đầy đủ thì sẽ đem lại cho chúng ta những nguồn lợi vô cùng to lớn.

          Ví dụ: Những thực phẩm mà chúng ta ăn như gạo, tiểu mạch, ngô, đậu và còn nhiều thứ hoa quả như dưa, rau xanh v.v.. tuy là từ các loài sinh vật hoang dã dần dần biến hóa thành, nhưng qua nhiều năm trồng trọt, các loài đó đã bị thoái hóa, sức đề kháng sâu bệnh giảm sút, nên sản lượng giảm thấp, chất lượng kém đi. Vì vậy loài người để cải tiến giống đã thoái hóa thành giống tốt thì phải tìm kiếm những loài vật tương tự với chúng trong số sinh vật hoang dã, lấy gen của chúng cấy vào những cây trồng hiện nay. Làm như vậy không những có thể làm thay đổi năng lực đề kháng sâu bệnh tự nhiên của giống mới mà còn có thể nâng cao sản lượng và chất lượng của chúng lên rất nhiều.

`        Sự muôn màu muôn vẻ của các loài vật hoang dã còn là nguồn cung cấp dược phẩm phong phú cho chúng ta. Rất nhiều loại thuốc của loài người hiện nay đều được lấy từ các loài sinh vật và động vật hoang dã, như thuốc giảm đau, morphin, cocain, thuốc chữa sốt rét như viên kí ninh đều lấy từ các loài thực vật, như cây thuốc phiện, cây coca, cây canhkina v.v.. Những thực vật dùng làm thuốc này một mặt có tác dụng chữa bệnh cứu người, mặt khác cũng đem lại những lợi ích kinh tế to lớn cho công nghiệp dược phẩm. Các loài vật hoang dã còn có cống hiến rất to lớn đối với sự phát triển khoa học kĩ thuật hiện đại. Rất nhiều sự linh cảm của phát minh, sáng chế đều bắt nguồn từ trong sinh vật tự nhiên, như loài người bắt chước thói quen và cuộc sống của loài chim, cầm thú, côn trùng mới biết được nhiều điều có ích cho loài người và mô phỏng chế tạo ra những sản phẩm tương ứng để phục vụ loài người. Ngoài ra, loài vật hoang dã còn cho ta nguồn du lịch phong phú, đó cũng là một món lợi nhuận đáng kể. Tóm lại bảo tồn tính đa dạng của sinh vật, tiếp tục lợi dụng nguồn sinh vật đối với toàn thể thế giới có ý nghĩa quan trọng không thể kể hết được.

          Với việc chọn chủ đề ngày quốc tế đa dạng sinh học năm 2025 là “Harmony with nature and sustainable development” - “Sống hài hòa với thiên nhiên và phát triển bền vững” nhằm kêu gọi Chính phủ các nước nhanh chóng biến các cam kết thành hành động để ngăn chặn việc đẩy lùi sự suy giảm đa dạng sinh học, hướng tới xây dựng một tương lai “Sống hài hòa với thiên nhiên vào năm 2050. Cũng từ thông điệp này nhằm kêu gọi con người sống hài hòa với thiên nhiên, áp dụng các giải pháp dựa vào thiên nhiên để tạo sự thay đổi tích cực đóng góp cho bảo vệ thiên nhiên, hãy quan tâm, bảo tồn và phát triển hơn nữa tính đa dạng sinh học bởi nó có tầm quan trọng rất lớn đối với cuộc sống con người. Năm 2010 cũng là năm Liên Hiệp Quốc chọn là “Năm Quốc tế về đa dạng sinh học”, và ngày 22/5 được gọi là “Ngày quốc tế về bảo tồn đa dạng sinh học”.

          Ngày 22/5 hàng năm được Liên hợp quốc chọn là Ngày quốc tế Đa dạng sinh học với mục tiêu nâng cao nhận thức cộng đồng về đa dạng sinh học. Đây là dịp để phản ánh trách nhiệm của chúng ta trong việc bảo vệ di sản quý giá này cho các thế hệ tương lai.

          Có thể nói: Đa dạng sinh học và hệ sinh thái cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho xã hội, đặc biệt là các dịch vụ điều tiết và hỗ trợ, giúp con người thích ứng với các tác động bất lợi của biển đổi khí hậu và rủi ro thiên tai.

          Đa dạng sinh học là cơ sở của mọi sự sống để tạo nên sự phồn vinh của loài người. Thực vậy, trong cuộc sống, để tồn tại và phát triển, loài người luôn dựa trên hai nguồn năng lượng chính mà thiên nhiên phải mất hàng triệu triệu năm để hình thành. Đó là: Năng lượng hóa thạch là nguồn tài nguyên không tái tạo, vì vậy phải sử dụng hợp lý và tiết kiệm và ĐDSH là nguồn tài nguyên có khả năng tái tạo, nhưng không phải là vô hạn, nên cần phải được sử dụng hợp lý.

          ĐDSH có vai trò duy trì cân bằng sinh thái. Các hệ sinh thái (HST) mà hàng đầu là các thực vật chứa diệp lục, là nguồn sống của các sinh vật khác trong chuỗi thức ăn. Thông qua quá trình quang hợp, cây xanh chuyển khí CO₂ sang ôxy cho hô hấp ở người và động, thực vật. Các chất hữu cơ, mùn bã được tái sử dụng nhờ sự phân hủy của vô vàn các vi sinh vật, nấm và vi khuẩn phân hủy...

          Việt Nam là một trong 15 nước được được Liên hợp quốc đánh giá có ĐDSH cao trên thế giới (chiếm 6,5% số loài có trên thế giới). Các nhà khoa học đã xác định Việt Nam có 4 trung tâm ĐDSH cao đó là: Dãy núi Hoàng Liên Sơn; Dãy núi Bắc Trường Sơn (Bắc Trung bộ); Vùng Tây Nguyên; Vùng Đông Nam bộ. Tuy nhiên, hiện nay Việt Nam đang phải đối diện với sự suy giảm ĐDSH, gây tác động tiêu cực đến đời sống con người. Việc gia tăng dân số và mức tiêu dùng là áp lực dẫn tới khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên, sinh vật ,Con người đã khai thác tài nguyên khoáng sản, đất đai, rừng, sinh vật, năng lượng… Không những thế con người còn xả thải các chất ô nhiễm vào môi trường tự nhiên.. Sự phát triển kinh tế - xã hội nhanh chóng đã làm thay đổi cảnh quan thiên nhiên. Thay đổi phương thức sử dụng đất, tốc độ đô thị hóa nhanh chóng đã làm giảm diện tích sinh cảnh tự nhiên, chia cắt các hệ sinh thái, làm suy giảm môi trường sống của nhiều loài động, thực vật hoang dã. Các hiện tượng thời tiết cực đoan, các thảm họa thiên nhiên diễn ra ngày càng nhiều với cường độ lớn, tính bất ngờ cao và có sức tàn phá lớn như siêu bão Katrina (2004), Haiyan (2013), động đất - sóng thần (2004, 2011), mưa lũ, hạn hán, cháy rừng… đã đe dọa đến sự tồn tại của con người trên Trái Đất.

          Chủ đề ngày quốc tế Đa dạng sinh học năm 2025 là “Harmony with nature and sustainable development” - “Sống hài hòa với thiên nhiên và phát triển bền vững”. Thông điệp này kêu gọi con người sống hài hòa với thiên nhiên, áp dụng các giải pháp dựa vào thiên nhiên để tạo sự thay đổi tích cực, đóng góp cho bảo vệ thiên nhiên, đa dạng sinh học và phát triển bền vững.

          Chủ đề này tiếp tục kêu gọi tất cả mọi nguòi áp dụng các giải pháp dựa vào tự nhiên có thể góp phần giải quyết các thách thức xã hội, cho dù đó là an ninh lương thực, biến đổi khí hậu, an ninh nguồn nước, sức khỏe con người, rủi ro thiên tai, dịch bệnh hay phát triển kinh tế. Các giải pháp dựa vào thiên nhiên và bảo tồn đa dạng sinh học là chìa khóa để giảm nhẹ biến đổi khí hậu tăng khả năng phục hồi và thích ứng ở một số khu vực quan trọng, bao gồm bảo tồn và phục hồi rừng và các hệ sinh thái trên cạn; bảo tồn và phục hồi tài nguyên nước ngọt cũng như hệ sinh thái biển và đại dương; hệ thống nông nghiệp và thực phẩm bền vững.

          Các giải pháp dựa trên thiên nhiên là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả các phương pháp tiếp cận thay thế và phi truyền thống đối với các vấn đề môi trường như lũ lụt, khan hiếm nước hoặc xói mòn đất bằng cách khai thác vốn tự nhiên. Trong khi phương pháp truyền thống trong phát triển cơ sở hạ tầng liên quan đến các cấu trúc xây dựng và nhân tạo, các giải pháp dựa trên tự nhiên bao gồm cơ sở hạ tầng tự nhiên, xanh và tích hợp, kết hợp các yếu tố của cả ba.

          Các giải pháp dựa vào thiên nhiên chính là tiếp cận hệ sinh thái để giải quyết đồng thời mất đa dạng sinh học, biển đổi khí hậu và suy thoái đất. Các giải pháp dựa trên thiên nhiên khôi phục và bảo tồn rạn san hô và vành đai rừng ngập mặn để tăng cường khả năng chống chịu lũ lụt ven biển và nước biển dâng, đóng vai trò là tuyến phòng thủ đầu tiên giúp tiêu tán năng lượng sóng, thảm thực vật để giảm nguy cơ sạt lở và tạo ra các vành đai xanh bổ sung nước ngầm ở những khu vực phải đối mặt với tình trạng khan hiếm nước.

          Để hưởng ứng ngày đa dạng sinh học năm nay, mỗi người dân cần phải tích cực tham gia bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học bằng những hành động cụ thể như: Thay đổi các hành vi, thói quen làm ảnh hưởng môi trường sinh thái; xây dựng lối sống hài hòa, gần gũi với thiên nhiên; có trách nhiệm bảo vệ các loài động vật hoang dã; sử dụng tiết kiệm, hợp lý nguồn tài nguyên nước; sử dụng nguồn điện tiết kiệm và hiệu quả; hướng tới thông điệp “Hành động của chúng ta hôm nay sẽ kiến tạo Trái đất mai sau.